Đông trùng hạ thảo là gì?

Đông trùng hạ thảo (tên tiếng Anh là Cordyceps): Là một loại dược liệu quý, được xem như “con lai” giữa động vật và thực vật. Một sự kết hợp “kỳ diệu” giữa sâu non (ấu trùng bướm) của loài Thitarodes và loài nấm ký sinh Cordyceps sinensis.

Vào mùa đông ẩm ướt, nấm ký sinh lên sâu non và hút hết chất dinh dưỡng từ bên trong khiến sâu non chết dần. Lúc này, chúng giống như những con côn trùng (mang hình thái của một loài động vật). Nhưng đến mùa hè, nấm bắt đầu mọc ra khỏi sâu, phát triển vươn lên thành ngọn cỏ (mang hình thái của một loại thảo mộc/thực vật), sau đó phát tán các bào tử.

“Đông trùng hạ thảo nghĩa là gì?” Thực chất, cái tên đông trùng hạ thảo xuất phát từ cơ chế sinh trưởng và phát triển của loài nấm này. Đông trùng có nghĩa là những con sâu sống vào mùa đông, còn hạ thảo ý chỉ những loài cây cỏ phát triển vào mùa hè. Một quá trình chuyển đổi hình thái thú vị từ động vật sang thực vật của loài nấm này.

Nấm đông trùng hạ thảo thường được tìm thấy ở những ngọn núi cao từ 4000 - 5000m thuộc Tây Tạng (Trung Quốc), chúng có giá trị sinh học đạt mức lý tưởng nhất, điều đó lý giải tại sao người ta thường hay tìm kiếm đông trùng hạ thảo Tây Tạng.

Tuy nhiên, do điều kiện sống khắc nghiệt và tốc độ sinh trưởng không mạnh, đông trùng hạ thảo tự nhiên đứng trước nguy cơ tuyệt chủng, không đủ phục vụ cho nhu cầu của con người.

Trước thực trạng này, các nước trên thế giới, trong đó có Việt nam, đã nghiên cứu và áp dụng thành công phương pháp nuôi cấy đông trùng hạ thảo, với thời gian sinh trưởng vỏn vẹn 3 tháng nhưng công dụng có thể đạt 70 - 80% so với trùng thảo trong tự nhiên.

Tác dụng của đông trùng hạ thảo

Chống ung thư

Các nghiên cứu In Vivo cho thấy, đông trùng hạ thảo có tác dụng gây độc trực tiếp lên tế bào ung thư mà không ảnh hưởng đến tế bào thường, bao gồm tế bào ung thư biểu mô phổi, tế bào lympho, tuyến tiền liệt, vú, tế bào gan, đại trực tràng.

Đông trùng hạ thảo còn có thể làm giảm các tác dụng phụ do xạ trị gây ra, phổ biến nhất là tình trạng giảm bạch cầu.

Một nghiên cứu đã kiểm tra tác động của đông trùng hạ thảo trên chuột bị giảm bạch cầu sau khi xạ trị và điều trị bằng Taxol (một loại thuốc hóa trị liệu phổ biến) cho thấy đông trùng hạ thảo đã đảo ngược tình trạng giảm bạch cầu, giúp giảm các biến chứng liên quan đến phương pháp trị liệu ung thư.

Tăng cường hệ miễn dịch

Điều này có được nhờ việc kích thích thực bào và tăng sản xuất bạch cầu đơn nhân, là những yếu tố tham gia vào quá trình miễn dịch.

Ở nghiên cứu trên chuột bị lupus ban đỏ, các nhà khoa học đã thấy rằng, dịch chiết từ đông trùng hạ thảo làm giảm tình trạng nghiêm trọng của bệnh và tăng tỉ lệ sống. Tuy nhiên, việc sử dụng đông trùng hạ thảo đối với bệnh nhân mắc các bệnh về miễn dịch vẫn cần nghiên cứu thêm.

Trong khi đó, nghiên cứu trên chuột đã ghép tim, họ cũng nhận thấy những dấu hiệu khả quan trong việc chống thải ghép (thải ghép là hiện tượng cơ thể thải trừ, tấn công hay phá hủy cơ quan được cấy ghép)

Chống lão hóa

Dù đông trùng hạ thảo ở dạng tự nhiên hay được nuôi cấy, đều có tác dụng chống oxy hóa đáng kể.

Nhờ khả năng chống lại các gốc tự do mà đông trùng hạ thảo có thể ngăn chặn và giảm các phản ứng oxy hóa xảy ra trong cơ thể, hạn chế sự oxy hóa tế bào, giúp chống lão hóa cho cơ thể.

Hỗ trợ hạ đường huyết ở bệnh nhân tiểu đường

Theo nghiên cứu các nghiên cứu trên chuột bình thường và chuột mắc bệnh đái tháo đường, các nhà khoa học đã nhận thấy chiết xuất từ đông trùng hạ thảo có khả năng hạ đường huyết ở chuột bằng cách tăng độ nhạy cảm insulin và tăng khả năng dung nạp glucose từ đó giúp giảm mức đường huyết lúc đói.

Ngoài việc sử dụng đông trùng hạ thảo, bạn có thể tham khảo thêm một số sản phẩm hỗ trợ điều trị tiểu đường để kiểm soát đường huyết, từ đó cải thiện tình trạng bệnh tiểu đường.

Cải thiện sức khỏe sinh lý

Từ xa xưa, con người đã sử dụng đông trùng hạ thảo để tăng cường chức năng tình dục của con người. Họ xem đây là một loại thảo dược giúp tăng cường ham muốn, đồng thời phục hồi sức khỏe sinh dục ở cả nam và nữ.

Tác dụng này có được nhờ vào việc điều hòa lượng máu, tăng cường giải phóng testosterone vào huyết tương. Qua đó cải thiện chức năng tình dục ở nam giới.

Giảm mệt mỏi và tăng cường khả năng phục hồi.

Trong y học cổ truyền Trung Quốc, đông trùng hạ thảo được sử dụng để phục hồi sức khỏe sau khi bệnh nhờ tác dụng tăng cường sức bền và sức mạnh.

Tác dụng này có được nhờ vào việc tăng cường sản xuất ATP (năng lượng của tế bào), giúp giảm mệt mỏi về thể chất.

Tác dụng bảo vệ thận

Đông trùng hạ thảo có tác dụng bảo vệ thận nhờ khả năng chống viêm và chống nhiễm trùng đã được nghiên cứu trên chuột.

Mặc khác, đông trùng hạ thảo còn bảo vệ thận nhờ ức chế tăng sinh tế bào trung bì - hiện tượng xảy ra trước xơ cứng cầu thận.

Bên cạnh đó, nó còn bảo vệ thận khỏi nhiễm độc thận mãn tính do cyclosporin A (thuốc chống thấp khớp) gây ra.

Tác dụng miễn dịch tế bào, cũng góp phần vào việc giảm suy thận mãn tính trong một nghiên cứu trên chuột.

Hỗ trợ điều trị viêm gan mãn tính và các bệnh liên quan

Đông trùng hạ thảo giảm viêm gan mãn tính bằng các cách sau:

Tăng cường chức năng miễn dịch ở bệnh nhân viêm gan B mạn tính và xơ gan giai đoạn sau.

Một số nghiên cứu trên chuột cho thấy, nó ức chế quá trình xơ gan, giảm yếu tố tổn thương tế bào gan như lipid peroxide, TNF-α.

Cách dùng và liều dùng đông trùng hạ thảo

Trà đông trùng hạ thảo

Ưu điểm của trà đông trùng hạ thảo:

Dễ chế biến, có thể bảo quản trong hộp thủy tinh để dùng sau.

Dạng nước giúp chất dinh dưỡng hấp thu tốt hơn.

Cách pha:

1. Lấy sáu đến tám đông trùng hạ thảo bỏ vào 200 - 250ml nước.

2. Đun sôi thân đông trùng hạ thảo trong nước trong 1 phút.

3. Sau một phút đun sôi, đập nắp và để lửa nhỏ trong 14 - 15 phút nữa rồi tắt bếp.

Bạn có thể cho trà vào bình giữ nhiệt để sử dụng dần trong ngày. Giữ lại phần xác để ăn trực tiếp hoặc cho vào các món nước như canh, súp,...

Trà đông trùng hạ thảo nên uống sau bữa ăn. Một ngày dùng hai lần để phát huy tối đa tác dụng đông trùng hạ thảo mang lại.

Các cách chế biến khác

Chế biến cùng các món ăn: cho nấm đông trùng hạ thảo khô vào món như cháo, súp, canh, hoặc các món hầm,.. khi đã chín rồi tắt bếp, sau đó khuấy đều rồi dùng ngay.

Ngâm mật ong: bạn dùng 5 gam đông trùng hạ thảo, cho vào 0,5 lít mật ong, đậy kín nắp, sau 20 ngày là dùng được.

Ngâm rượu: cần 5 gam đông trùng hạ thảo ngâm trong 1 lít rượu trắng, đậy kín nắp, chờ 20 ngày là bạn có thể lấy ra dùng.